1. Anasayfa
  2. Hayvan Bilgileri

Çitalar Ne Kadar Hızlı Koşar? Çitaların Nesli Tükeniyor Mu?

Çitalar Ne Kadar Hızlı Koşar? Çitaların Nesli Tükeniyor Mu?
Çitalar Ne Kadar Hızlı Koşar ?
0

Çitalar Ne Kadar Hızlı Koşar: Karada koşan en hızlı hayvan olan Çitalar (Acinonyx jubatus) ten rengi tüyleri ve benzeri olmayan siyah noktalarla kaplı uzun ve estetik gövdelere sahiptir. Peki, “çita” kelimesi ne demek? Dünya Yaban Hayatı Fonu’na göre çita ismi Sanskritçe’den “chitraka” kelimesinden türemiştir.

Smithsonian Ulusal Hayvanat Bahçesi ve Koruma Biyoloji Enstitüsü’ne göre, aerodinamik gövdeleri, uzun bacakları ve eşsiz pençeleri ile çitalar, 96 ila 112’kmlik hızıyla dikkat çeken oldukça güçlü etoburlardır.

Çitalar Ne Kadar Hızlı Koşar?

Fiziksel Özellikleri

Çitalar Ne Kadar Hızlı Koşar ?
Çitalar Ne Kadar Hızlı Koşar ?

Erkek çitalar gruplar halinde gezmektedirler, dişi çitalar ise tek başına yaşamayı tercih ederler.
Yetişkin çitalar, standart olarak 77 santimetrelik omuz yüksekliğine sahiptirler. Aynı zamanda baştan ayağa 112 ila 142 cm uzunluğundadırlar. Kuyruk kısımları ise 60 ila 90 santimetre arasında bir uzunluğa sahiptir. Genelde bu büyük kediler 35 ila 65 kilogram arasında bir ağırlığa sahiptir.

Çitalar uzun, güçlü bacaklara ve esnek omurga yapısına sahip ince gövdesi bulunan bir hayvandır. San Diego Hayvanat Bahçesi’ne göre bu tür özellikler, bu hızlı koşucuların uzun vücutlarını daha da esnetmelerine ve her adımlarında geniş bir zemini kaplamalarını sağlıyor (adım başına yaklaşık 6 ila 7 ​​metre). Çitaların sadece 2,5 saniyede 0’dan 72’kmlik hıza ulaştığı bilinmektedir. Karşılaştırma olması amacıyla, dünyanın en hızlı arabalarının 3,5 saniyede 0’dan 100’kmlik hıza ulaşabildiğini belirtmeliyiz.

Çitalar, vücut ağırlıklarını dengeleyen uzun kuyrukları sayesinde havada çok hızlı dönebilirler. Köpek pençelerine benzeyen yarı geri çekilebilir pençeleri, sprintler ve ani dönüşler sırasında mükemmel bir çekiş gücü sağlar.

Çitaların sahip olduğu benekli kürk, dinlenirken, avını takip ederken ve avcılardan saklanırken kamufle olmasına yardım eder. Çitalar ayrıca yüzlerinde, gözlerinden ağızlarına kadar uzanan siyah (gözyaşı benzeri) çizgiler içerir.

Çitalar Nasıl Davranışlar Sergilerler ve Ne Yerler?

Dişi çitalar çoğunlukla yalnız olmayı tercih ederlerken, erkekler ekseriyetle diğer erkeklerden oluşan gruplar ile yaşamını sürdürürler. Dişiler erkeklerle sadece çiftleşme sırasında bir araya gelirler. Aynı zamanda yavrularını tek başlarına büyütmektedirler.

Nasıl ürerler kısmına gelecek olursak ise dişi çitaların gebelik süresi yaklaşık 3 aydır. Ortalama 3 ila 5 yavru doğururlar. Yavrular doğduklarında 150 ila 300 gram ağırlığındadır. Büyük çoğunluğu yeni doğmuş ev kedisi boyutunda doğar. Aynı zamanda boyunlarında ve omuzlarında “manto” adı verilen ve yaşlandıkça kaybolan tüm benekleriyle ve uzun yeleleriyle doğarlar.

Yavrular yaklaşık 6 aylık olduklarında, anne onlara aslan ve sırtlan gibi avcıları avlamayı ve bunlardan kaçınmayı öğretmeye başlayacaktır. Anne, yırtıcılardan kaçınmaya çalışırken yavrularını hareket halinde tutacaktır. Anneler yavrularıyla birlikte yaklaşık 18 ay yaşarlar. Buna rağmen anneleriyle birlikte olmaları, yavruların yüzde 70’inin aslanlar ve yırtıcılar tarafından avlanmasına engel olamıyor.

Çita yavrusu 6 ila 8 aylık olana kadar birlikte kalma eğilimindedir. Sonrasında kız kardeşler grubu terk ederek kendi başlarına yaşamaya başlarlar. Erkek kardeşler ise bölgelerini daha iyi koruyabilmeleri için koalisyon adı verilen iki veya üç kişilik gruplar halinde bulunma eğilimindedir. Erkeklerin yalnız yaşaması pek rastlanan bir durum değildir, çünkü tek başlarına uzun süre hayatta kalamazlar. Eğer başarırlarsa çitalar vahşi doğada 12 yıla kadar yaşayabilirler. (hayvanat bahçelerinde ise bu süre 17 yıla kadar uzayabilmektedir).

Smithsonian’a göre, erkek çitalar genellikle 2 yaş dolaylarında cinsel olgunluğa ulaşmaktadırlar. Erkekler grup olarak büyük alanlarda hakimiyet kurmayı ve daha riskli bir yaşamı tercih ederler. Dişiler ise genelde eve biraz daha yakın dururlar, ancak kendi başlarına yaşarlar. Birincil besin kaynağı olan ceylanların göç yolunu takip ederler ve genel besinleri bunlardır.

Çitalar Nasıl Avlanır ?

Çitalar Nasıl Avlanır ?
Çitalar Ne Kadar Hızlı Koşar: Çitalar Nasıl Avlanır ?

Şafak vakti ve alacakaranlıkta çitalar, zamanlarını avlarını takip ederek ve yakalayarak geçirirler. Diğer büyük kedi türlerinin aksine çitalar saldırırken ilk olarak boğazı hedeflemezler. Bunun yerine, hızlıca koşabilir ve hayvanın üzerine atlayıp ve onu devirebilirler. Daha sonra güçlü çeneleri ile boğazlarına yapışarak avlarını boğarlar. Çitalar genellikle diğer hayvanların avlarına karışmaması için onları saklamaya çalışırlar. Ancak bu konuda pek iyi değiller ve akbabalar ve diğer hayvanlar genellikle çitaların avlarını çalar.

Çitaların avları genelde ceylan, tavşan, antilop yavruları, yaban domuzu ve kuşlar gibi küçük ila orta boy hayvanlardan oluşur.

Birçok büyük kedi cinsinin aksine çitalar kükreyemez ancak ev kedileri gibi mırıldanabilirler. Aslanlar, kaplanlar ve leoparlar gibi güçlü ve büyük kedilerle karşı karşıya geldiklerinde çitaların büyük bir kelime dağarcığı bulunmaktadır. Mırıldanmaya ek olarak, cıvıldama (kuş cıvıltısı veya köpeğin havlamasına benzer); kekemelik (kısa, bağlantısız bir inilti); tıslama; ciyaklama (1,5 kilometre öteden duyulabilen yüksek sesli cıvıltı); ve bir ev kedisinin miyavlamasına benzer bir “eeaow” sesi.

Her seslendirmenin belirli bir anlamı bulunur. Örneğin çeşitli cıvıltı türleri yavrularına talimat veren bir anne veya bir erkeği çiftleşmeye çekmeye çalışan bir dişi olabilir.

Zeytinyağı Kalp Krizini Önler Mi ?

thumbnail
Önerilen Yazı
Zeytinyağı Kalp Krizi ve Felç Riskini Neden Azaltır?

Çitalar Nerede Yaşar, Nesilleri Tehlikede Mi?

Çitalar Nerede Yaşar ?
Çitalar Nerede Yaşar ?

Bu yırtıcılar, özellikle Kuzey kesimleri olmak üzere Afrika’da bulunur. Sahel (kuzeyde Sahra ile güneyde Sudan Savanası arasındaki geçiş bölgesi); Afrika’nın doğusunda ve güneyinde dağılmış durumda. Ayrıca İran’da da nesilleri tükenmek üzere olan küçük bir çita nüfusu yaşıyor.

Çitalar çeşitli ortamlarda yaşamlarını sürdürebilirler. Afrika Yaban Hayatı Vakfı’na göre, çitalar kuru ormanlarda, otlaklarda, açık ovalarda ve geniş çöllerde bulunabilmektedirler. Bu büyük kedigiller yaşamak için suya fazla ihtiyaç duymamaktadırlar. İhtiyaç duydukları şeyin çoğunu yemek yerken alırlar).

Uluslararası Doğa Koruma Birliği’nin raporlarına göre çita türlerinin birçoğu tehlike altında olarak görülmektedir. Günümüzde tüm çita popülasyonları düşüşte ve toplam nüfusun 7.000’den az olduğu tahmin ediliyor.

Smithsonian’ın araştırmalarına göre, 1900’lerde Afrika’da ve Batı Asya’da yaşamlarını sürdüren tahmini 100.000 çita bulunmaktaydı. Günümüzde ise bu kedilerin nesli, geçmişte bulundukları ülkelerin yüzde 13’ünde tükenmiştir. Bunun yanında orijinal yaşam alanlarının yüzde 90’ını kaybetmiş durumdadırlar. En büyük çıta nüfusu günümüzde, Namibya’da yaklaşık 2.500 çitalık bir gruptan oluşuyor.

Afrika Yaban Hayatı Vakfı’na göre, çitaların nüfusundaki bu aşırı düşüş, habitat kaybı, insan çatışmaları, yasadışı ticaret ve kaçak avlanma gibi sorunlarla ilişkilendiriliyor.

Nüfusun yeniden büyümesine yardımcı olmak için koruma çalışmaları devam ediyor. African Wildlife Foundation ve Cheetah Conservation Fund gibi gruplar, çitaların insanlarla birlikte yaşayabilmesi için çözümler oluşturmak amacıyla, çita popülasyonlarının yakınındaki topluluklarla yerel olarak çalışmalar yürütüyor. Güney Afrika başta olmak üzere birçok yerde bu faaliyetler aralıksız sürdürülmektedir.

San Diego Hayvanat Bahçesi ve Smithsonian Ulusal Hayvanat Bahçesi gibi hayvanat bahçelerindeki tutsak yetiştirme programları, çita popülasyonunun büyümesine yardımcı olmak için çalışıyor. Bu kapsamdaki programlar ayrıca vahşi çita popülasyonları içindeki genetik çeşitlilik eksikliğinin de üstesinden gelmeye çabalıyor.

Bu Yazıya Tepkiniz Ne Oldu?
  • 2
    be_endim
    Beğendim
  • 0
    alk_l_yorum
    Alkışlıyorum
  • 0
    e_lendim
    Eğlendim
  • 0
    d_nceliyim
    Düşünceliyim
  • 0
    bay_ld_m
    Bayıldım

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir