Kışların soğuk ve çileli geçtiği Orta Asya ve Orta Doğu ülkelerinde baharın gelişi daha bir coşkuyla kutlanır. Zor geçen kışın ardından doğanın canlanması, insanlar için de bereketin bir simgesiydi. Haliyle insanlar doğanın doğuşu olarak adlandırdığı bu anı sevinçle karşılıyorlardı. İşte bu kutlamaların genel adı Nevruz bayramıdır. 21 Mart günü tüm Orta Asya ülkelerinde ve daha güneyde yer alan İran, Afganistan, Pakistan; daha batıda yer alan Azerbaycan, Kafkasya ve Türkiye gibi ülkelerde Nevruz bayramı olarak kutlanmaktadır.
Photo by Brett Sayles
Tarihte ilk kez Pers kaynaklarında adı geçmiştir. Aynı zamanda İran ve Bahai takvimlerine göre de yılın ilk günü anlamına gelir. Bazı topluluklar 21 Mart’ta, bazıları ise 23 Mart’ta Nevruzu kutlar. Ayrıca Zerdüştler ve Bahailer için de kutsal bir gündür. Bu günü tatil olarak kutlarlar. Kürtlerde ise Nevruz bayramının Kawa Efsanesine dayandığına inanılır. Anadolu ve Orta Asya Türkleri de, Göktürklerin Ergenekon’dan çıkışı olarak ve baharın gelişi amacıyla kutlarlar.
Eski çağlarda kış boyunca genellikle evinden zor çıkan, yiyecek ve içecek sıkıntısı çeken, hayvanları için otlak bulamayan Orta Asya Türk coğrafyasında gelenekleşen nevruz, zamanla Türklerin yayılım gösterdiği diğer coğrafyalara da yayılmıştır. Ayrıca Nevruz benzeri Hıdrellez, Saban Toy gibi bazı diğer bayramlar da çeşitli ülkelerde kutlanmaktadır. Bu özelliği ile nevruz, kadim bayramlardan biridir. Birleşmiş Milletler Topluluğu, 2010 yılında nevruz bayramını Dünya Nevruz Bayramı olarak ilan etmiştir.
