II. Dünya Savaşı’nın Siyasi Sonuçları:
II. Dünya Savaşı’nın Siyasi Sonuçları: II. Dünya Savaşı’nın ardından ABD ve SSCB arasında başlayan ve SSCB’nin dağılmasına kadar süren siyasi, ekonomik ve ideolojik mücadele dönemidir.
Doğu Bloku’ndaki Gelişmeler:
Komünist Rejimlerin Kurulması:
II. Dünya Savaşı’nın sonucunda Polonya, Çekoslovakya, Macaristan, Romanya ve Bulgaristan’da SSCB’ye bağlı komünist rejimler kurulmuştur.
NOT: Sovyet Bloku dışında Yugoslavya’da Mareşal Tito, Arnavutluk’ta Enver Hoca, Çin’de Mao Zedung, Küba’da ise Fidel Castro gibi liderler tarafından komünist rejimler kurulmuştur.
Berlin Buhranı (1949):
II. Dünya Savaşı’nın ardından İngiltere, ABD ve Fransa’nın Almanya’daki işgal bölgelerini birleştirmesi SSCB ile aralarında Berlin Buhranı’na neden olmuştur. Bu olay sonucunda; İngiltere, Fransa ve ABD, Federal (Batı) Almanya Cumhuriyeti’ni; SSCB ise kendi işgal yerlerinde Demokratik (Doğu) Alman Cumhuriyeti’ni kurmuştur. (1949) Ayrıca Sovyetler Doğu Berli’nin Batı Berlin ile iletişimini tamamen kesmek amacıyla 1961’de ünlü Berlin Duvarı’nı inşa etmiştir.
Prag Baharı (1968):
1968’de Çekoslovakya’da Aleksander Dupçek öncülüğünde başlayan “İnsancıl Komünizm Hareketi” Varşova Paktı ordularının Çekoslovakya’ ya girmesi ile bastırılmıştır.
Brejnev Doktrini:
Komünizmle yönetilen ülkelerde ortaya çıkan yıkıcı faaliyetlerin askeri müdahale ile önlenmesi anlayışını öngören politikadir. Özellikle SBKP Genel Sekreteri Brejnev tarafından ortaya atılmıştır.
Kominform (1947):
(Komünist Enfarmosyon Bürosu)
ABD’nin uyguladığı politikalara (Truman ve Marshall) Doğu Bloku ile bağlarını daha da güçlendirmek ve milletlerarası komünist faaliyetleri tek bir merkezden yönetmek isteyen SSCB liderliğinde kurulmuştur.
Comecon (1949):
(Ekonomik Yardimlaşma Konseyi)
Sosyalist ve komünist ülkeler arasında ekonomik işbirliğini ve dayanışmayı güçlendirmek amacıyla kurulmuştur.
Molotov Planı:
Marshall Planı’na karşı uydu devletleri ile ekonomik işbirliğini geliştirmek isteyen SSCB tarafından uygulanan ikili ticaret sistemidir.
Varşova Paktı (1955):
NATO’ya karşı Doğu Avrupa ülkelerini korumak amacıyla SSCB tarafından kurulan ortak savunma örgütüdür.
Batı Bloku’ndaki Gelişmeler:
Truman Doktrini (1947):
Sovyet tehdidine karşı ABD Başkanı Truman tarafından hazırlanmış, bu doğrultuda Yunanistan ve Türkiye’ye yardım yapılmıştır.
Marshall Planı (1948):
Sovyet tehdidine karşı Avrupa’ya yönelik ABD tarafından yapılan ekonomik yardım planıdır. Bunun yanında, yardım alan Avrupa Devletleri 1948’de “Avrupa Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nı” (OEEC) kurmuşlardır. 1961’de Avrupa İktisadi İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) adını almıştır.
NATO (1949):
(Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü)
Sovyet tehdidine karşı Avrupa’nın güvenliğini sağlamak amacıyla; özellikle ABD öncülüğünde 1949 Washington Antlaşması ile kurulan ortak savunma örgütüdür. “Belçika, ABD, İngiltere, İtalya, Fransa, İzlanda, Lüksembourg, Hollanda, Portekiz, Norveç, Danimarka ve Kanada kuruluşta yer alan üye ülkeler arasında bulunmaktadır.”
Avrupa Konseyi (1949):
II. Dünya Savaşı sonrası Avrupa’da işbirliği ve güven ortamının kurulması amacıyla kurulan bu örgüte Türkiye “kurucu üye” sıfatı ile katılmıştır. Aynı zamanda çalışma alanları içerisinde; insan hakları, demokrasi ve çevre sorunları bulunmaktadır. Konseye bağlı en önemli kuruluş “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)”dir.
Avrupa, Ekonomik Topluluğu (AET):
1951’de Schuman Planı doğrultusunda kurulan “Avrupa Kömür ve Çelik Birliği” 1957 Roma Antlaşması sonucunda kurulan AET ve EURATOM ile 1967’te birleşerek Avrupa Topluluğu, 1993’te ise Avrupa Birliği adını almıştır.
