Duygu Nedir ? Duygu Türleri ve Özellikleri ?
Güdüsel davranışlarımıza çoğunlukla duygular eşlik eder. Amacımıza ulaşırsak mutlu, ulaşamazsak mutsuz oluruz. Duygular bazen davranışlarımızı da başlatan birer dürtü olabilir.
Duygularımıza fizyolojik belli tepkiler eşlik eder, duyguların şiddeti arttıkça, fizyolojik tepkilerin şiddeti de artar. Kalp atışı, ağız kuruluğu, kan şekerinin artması, terleme, göz bebeklerindeki değişim bunlara örnektir. Davranışlarda vücut uyarılarak ortama uyum sağlanmaya çalışır. Fizyolojik tepkilerde sinir sistemi önemlidir. Sinir sistemi, beyin ve omuriliği oluşturan merkezi sinir sistemi ile diğerlerini içeren periferik sinir sisteminden oluşur. Periferik sinir sistemi ise, iskelet ve kas hareketleri gibi istenilen hareketleri sağlayan somatik, istemimiz dışında oluşan kalp atışı gibi hareketleri kontrol eden otonom sinir sisteminden oluşur. Otonom sinir sistemi fizyolojik etkiyi başlatan sempatik ve normale dönmesini sağlayan parasempatik sinir sisteminden oluşur. Beyinde duygularla ilgili en önemli bölüm beyin tabanında yer alan hipotalamustur. Duygularımızın eşlik ettiği bazı fizyolojik tepkilere biz engel olamadığımız için poligraf adlı yalan makinaları bulunmuştur.
Duygulara eşlik eden fizyolojik tepkileri doğrudan gözleyemeyiz ama duyguların ifadesini yüzden veya seslerden anlamak mümkündür. Tüm duyguların fizyolojik temeli aynı olmasına rağmen farklı duygular yaşayabiliriz.
Bazı duygu türlerinden örnekler:
Korku: Öğrenme yoluyla elde edilen, yaşanması istenmeyen bir duygudur. Ortama uyumu kolaylaştırıcı özelliği vardır. Kaygıdan farkı nedeni olan bir duygudur. Kaygıda neden belirsizdir.
Öfke: Hedefe yönelik davranışların engellenmesidir.
Mutluluk: İhtiyacın tatmin edilmesi durumunda ortaya çıkar. Hoş bir duygudur.
Eğer olumsuz duygular çok sürerse veya kronik hale gelirse psikosomatik rahatsızlıklara neden olabilir. Bu tür rahatsızlıklar uzun süreli duygusal gerilimden kaynaklanan fizyolojik rahatsızlıklardır.
